فیشر مقعدی چیست ؟

فیشر مقعدی پارگی پوشش دیواره ی مقعد است که باعث درد در هنگام اجابت مزاج می شود. در این مقاله توضیح میدهیم فیشر مقعدی چیست ؟ و دلایل و علائم آن را بررسی میکنیم.

 

حال اگر این ترک یا پارگی در دیواره‌ی درونی کانال مقعد رخ دهد، شقاق یا فیشر مقعد نامیده می‌شود. فیشر مقعد یک بیماری شایع است که معمولا با دیگر اختلالات ناحیه‌ی مقعد  اشتباه گرفته می‌شود. در بیشتر مواقع فیشر مقعدی بعد از چند روز یا چند هفته درمان خانگی، درمان می شود. وآن را فیشر مقعدی کوتاه مدت یا حاد می نامند. اگر فیشر مقعد پس از ۸ تا ۱۲ هفته درمان نشود، فیشر  طولانی مدت یا مزمن  نامیده می شود. برای درمان فیشر مزمن، باید به پزشک مراجعه کنید.

فیشر مقعدی در تمام سنین رخ می دهد.

دلیل فیشر مقعدی چیست ؟

فیشر مقعدی ناشی از آسیب به کانال مقعد است. و در شرایط زیر روی می دهد :

• مدفوع بزرگ
• ابتلا به یبوست  و مدفوع سفت
• تکرر اسهال
• زایمان هم ممکن است به دیواره مقعد آسیب بزند.

فیشر ممکن است نتیجه ی رابطه ی مقعدی یا یک جسم خارجی باشد. در برخی موارد  نیز فیشر  ناشی از بیماری کرون است.

بسیاری از کارشناسان معتقدند که تنش زیاد در دو حلقه عضلانی کنترل عضله(اسفنکترها)  ممکن است باعث فیشر  شود. اسفنکتر بیرونی مقعد آگاهانه کنترل می شود. اما اسفنکتر داخلی خیر. این عضله همیشه در معرض فشار و یا تنش است. اگر فشار زیاد باشد، باعث اسپاسم و کاهش جریان خون به مقعد و در نتیجه فیشر می شود. این فشار درمان فیشر  را سخت می کند.

علائم فیشر مقعدی چیست ؟

شما ممکن است علائم زیر را داشته باشید :

• درد شدید، خارش یا سوزش هنگام اجابت مزاج. درد فیشر ممکن است شدید باشد. و ممکن است مختصر بوده و تا چند ساعت پس از اجابت مزاج خوب شود.
• خارش
• خون قرمز روشن در دستمال توالت یا چند قطره خون در کاسه توالت. خون فیشر جدا از مدفوع است. (بسیار تیره، مدفوع تیره و یا خون قرمز تیره همراه با مدفوع ممکن است نشانه ی مشکل جدی تر باشد.) اگر هنگام اجابت مزاج خونریزی دارید با پزشک مشورت کنید.

گاهی اوقات فیشر مقعد ممکن است زخم بدون درد باشد که درمان نمی شود. ممکن است همراه با خونریزی باشد اما علایم دیگری ندارد.

فیشر مقعدی چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک بر اساس علائم و معاینه فیزیکی فیشر را تشخیص می دهد. معاینه شامل موارد زیر است:

• معاینه باسن
• معاینه رکتوم دیجیتال
• آنوسکوپی

پزشک قبل از معاینه رکتوم یا آنوسکوپی ممکن است منتظر نتیجه ی دیگر درمان ها باشد. فیشر متعدد  و یا فیشر در یک قسمت مقعد که معمولا فیشر رخ نمی دهد ممکن است نشانه ی یک مشکل جدی  باشد.

نحوه ی درمان فیشر

هدف از درمان شقاق یا فیشر مقعد نه‌تنها از بین بردن زایده و ترک ایجاد شده است بلکه در صورت وجود علت زمینه‌ای برای بیماری فیشر باید شناسایی و درمان شود. درمان بیماری زمینه‌ای گوارشی می‌تواند از تکرار فیشر جلوگیری کند. بیماری شقاق یا فیشر مقعد بسته به شدت آسیب وارده بر دیواره‌ی مخاطی مقعد و درجه‌ی پیشرفت آن می‌تواند با مراقبت‌های خانگی، انواع روش‌های دارویی و جراحی درمان شود.

اغلب فیشر های مقعدی کوتاه مدت در عرض ۴ تا ۶ هفته با روش های خانگی درمان می شوند. درد هنگام اجابت مزاج معمولا در عرض چند روز پس از شروع درمان از بین می رود.

چند راه برای کمک به بهبودی فیشر :

• جلوگیری از یبوست : با مصرف میوه ها، سبزیجات، دانه های کامل در رژیم غذایی.  غذاهایی که غنی از فیبر هستند.

• نوشیدن مایعات
• ورزش روزانه
• مکمل های فیبری :  در صورت نیاز، مکمل های فیبری مانند Benefibre یا Metamucil مصرف کنید. تمام دستورالعمل های برچسب را خوانده و انجام دهید.

• اجابت مزاج : هنگام اجابت مزاج به خود فشار وارد نکنید.  طولانی مدت در توالت ننشینید.

• استفاده از ملین : سعی کنید از نرم کننده های مدفوع یا ملین استفاده کنید.

• حمام سیتز : ۲ یا ۳ بار در روز و به مدت ۲۰ دقیقه در یک وان  آب گرم بنشینید که آن را حمام سیتز می نامند و بافت پاره شده را تسکین می بخشد. در آب وان صابون، نمک یا شامپو نریزید.

• مصرف داروهای ایمن : با دکتر خود در مورد مصرف کرم غیر تجویزی مانند اکسید روی، Preparation H، انوسول یا هیدروکورتیزون برای مدت کوتاهی مشورت کنید. این داروها به تسکین بافت مقعد کمک می کنند. اما فیبر و حمام سیتز مفیدتر هستند.

داروهای ایمن مصرف کنید. تمام دستورالعمل های مربوط به برچسب را خوانده و آن را دنبال کنید. اگر پزشک داروی مسکن تجویز کند ، طبق تجویز دارو را مصرف کنید. اگر داروهای ضد درد تجویز نکند، از پزشک بپرسید که آیا خود می توانید دارو تهیه کنید.

• استفاده از دستمال مرطوب یا پد های دارویی

به جای استفاده از دستمال توالت، از دستمال مرطوب یا پد های دارویی مانند Preparation H یا Tucks برای تمیز کردن مقعد استفاده کنید.

 

چه اتفاقی می افتد اگر فیشر درمان نشود؟

درصد زیادی از فیشرکوتاه مدت با درمان خانگی، از جمله استفاده از نرم کننده های مدفوع یا مکمل های فیبر و حمام سیتز درمان می شود. و حدود ۴۰ درصد از فیشرطولانی مدت با داروهای خانگی درمان می شود.

اما تمام فیشر ها را نمی توان با درمان های خانگی درمان کرد. اگر فیشر  بیش از ۸ تا ۱۲ هفته طول بکشد، نیاز به دارو خواهید داشت- کرم نیتروگلیسرین، داروهای فشار خون بالا؛ قرص یا ژل، یا تزریق بوتاکس.

اگر علائم با مصرف دارو قطع نشود، ممکن است نیاز به جراحی باشد. معمول ترین جراحی، اسفنکترومی داخلی جانبی است.

علائم فیشر چه می باشد؟

فیشر یا شقاق مقعد یک شکاف بیضی مانند و سطحی در سر مقعد بوده که موجب درد و خونریزی در هنگام اجابت مزاج می شود. این بیماری می تواند در صورت درمان نشدن با گذشت زمان به یک بیماری مزمن تبدیل شود. ما در مقاله ی زیر به بررسی این سوال که علائم فیشر چیست می پردازیم.

دلایل ایجاد فیشر چیست؟

فیشر می تواند دلایل زیادی داشته باشد و اما مهم ترین دلایل ایجاد آن عبارتند از:

• کم تحرکی
• اسهال
• یبوست
• بارداری و زایمان
• بیماری کرون
• سرطان روده
• تمیز کردن بیش از حد ناحیه ی مقعد
• رابطه ی مقعدی
• برخی بیماری های مقاربتی و …

گفتنی است مهم ترین دلیل ایجاد فیشر (شقاق مقعدی) زخم مجرای داخلی ناحیه ی مقعد است که به دلیل اجابت خشک و سخت است. اگرچه مدفوع اسهالی و نرم نیز می تواند باعث زخم این ناحیه بشود.

زخم این ناحیه درد شدیدی داشته و می تواند باعث ایجاد فشار به روی عضلات اسفنکتر مقعد و در نهایت طولانی تر شدن دوره ی التیام گردد. فیشر می تواند از نوع حاد یا مزمن باشد. نوع مزمن آن دارای زخم و ورم عمیق بوده و درمان آن بسیار مشکل تر از نوع حاد است. به علاوه تشخیص اشتباه این بیماری می تواند باعث ایجاد بیماری های دیگری مثل سرطان بشود.

علائم فیشر چیست؟

شاق یا فیشر در همه ی سنین ایجاد شده و مختص سن خاصی نیست. میزان شیوع آن در مردان و زنان تقریبا یکسان بوده و احتمال بروز آن در زنان پس از زایمان بیشتر است. برخی علائم فیشر عبارتند از:

• سوزش و خارش ناحیه ی مقعد: در اکثر موارد، شخص مبتلا به فیشر، داخل مقعد خود احساس سوزش و خارش می کند که این امر می تواند به علت برخورد مدفوع با ترک های ناحیه ی مقعد است.
• خونریزی مقعدی: چنانچه عمق ترک های بوجود آمده روی ناحیه ی مقعد زیاد باشد، موجب خونریزی این ناحیه می شود و این یکی از مهم ترین علائم فیشر است.
• ترک اطراف مقعد: چنانچه فیشر مزمن گردد، احتمال مشاهده ی شکاف ها در ناحیه ی بیرون مقعد نیز وجود دارد.
• برآمدگی در ناحیه ی مقعد: یکی دیگر از علائم فیشر برآمدگی در ناحیه ی مقعد است. چنانچه فیشر در بلند مدت درمان نگردد، می تواند باعث ایجاد ضایعه ای برآمده در ناحیه ی مقعد شود.

درمان فیشر

برای درمان فیشر روش های مختلفی وجود دارد. معمولا در مراحل اولیه ی این بیماری از درمان های دارویی و خانگی استفاده می شود. در صورت عدم موفقیت و حاد شدن بیماری، روش جراحی یا درمان با لیزر پیشنهاد می گردد. برای تعیین هر کدام از روش های درمانی، بایستی به نزد متخصص رفته تا وی با توجه به بیماری شما، روش مناسب را انتخاب نماید.

بهترین درمان خانگی فیشر

ما در اینجا به برخی از بهترین درمان های خانگی فیشر می پردازیم:

• نشستن در آب داغ: وان حمامتان را از آب داغ پر کرده و سپس به آن چند قطره ای روغن اسطو خودوس بیافزایید. تا کمر داخل آن نشسته و برای یک ربع تا بیست دقیقه صبر نمایید. این عمل را هر روز دو تا سه مرتبه تکرار نمایید.
• مصرف سرکه ی سیب: یک تا دو قاشق سرکه سیب خالص را به ۱ لیوان آب اضافه نموده و ۲ بار در روز مصرف نمایید.
• مصرف فییر: رژیم غذایی سرشار از فیبر مصرف نمایید. چرا که فیبر باعث نرم شدن مدفوع می شود و باعث می شود که در هنگام دفع فشار کمتری به خود بیاورید و همین امر منجر می شود که به بافت داخلی روده آسیب کمتری وارد بشود.

مصرف موادی مثل آلو بخارا، جو، حبوبات، گندم سیاه، تخمه ی آفتابگردان، تخمه ی کدو حلوایی و اسفناج را  در رژیم غذایی خود بگنجانید. چرا که سرشار از فیبر هستند.

• درمان فیشر با روغن زیتون: در یک کاسه، مخلوطی از عسل، موم و روغن زیتون بریزید. ترکیب حاصل شده را داخل ماکروویو گرم کرده تا موم کاملا حل گردد. سپس صبر نمایید تا سرد شود. سپس به روی قسمت های مورد نظر بمالید.
• استفاده از روغن نارگیل: روزانه، ۲ تا ۳ مرتبه، روغن نارگیل را به اطراف ماهیچه های باسطه مقعدی بمالید. چنانچه مشکلات یبوستی و یا سایر مشکلات گوارشی دارید، این روغن را به رژیم روزانه ی غذایی خود اضافه نمایید.

فواید درمان با لیزر نسبت به جراحی

یکی از روش هایی که برای درمان فیشر از آن استفاده می شود، لیزر است. با توجه به این که عمل جراحی فیشر می تواند به غیر از ترس، عوارض متعددی را برای بیماران به دنبال دارد، پزشکان به بیماران توصیه می کنند که برای درمان، لیزر را به عنوان یکی از کم عارضه ترین روش ها انتخاب نمایند.

لیزر نیاز به بیهوشی عمومی نداشته و در آن بیمار، توسط بیحسی موضعی درمان می شود. لیزر در عرض یک ساعت تمام شده و بیمار بعد از  عمل فورا مرخص می شود و به زندگی روزمره ی خود بر می گردد. این در حالی است که بیمار بعد از جراحی بایستی به مدت یک تا دو روز در بیمارستان بستری شود.

 

بیمار بعد از جراحی فیشر درد و خونریزی زیادی داشته که این می تواند بسیار دردناک باشد. در حالی که در لیزر، بیمار هیچ گونه درد و خونریزی ندشته و همه چیز آرام و بی دردسر انجام می شود.

در رابطه با هزینه های درمانی لیزر نسبت به سایر روش ها نیز باید گفت: هزینه های درمانی آن نسبت به بقیه ی روش ها بسیار کم هزینه بوده، به همین علت یک روش درمانی خوب برای درمان فیشر به حساب می آید.